احکام نماز و روزه دانشجویان و اساتید

یا خدای فاطمه (س)

روزه و نماز دانشجویان و اساتید:

پرسش35: اساتید و دانشجویان در صورتی که کمتر از ده روز در محل تحصیل و خوابگاه می مانند، تکلیف نماز و روزه شان چیست؟

حضرت آیت الله(امام(ره)) *جواب: نماز شکسته است و روزه صحیح نیست.

حضرات آیات(بهجت، فاضل لنکرانی، نوری همدانی، صافی) *جواب: اساتید و دانشجویان، اگر در کمتر از ده روز، حداقل یکبار، بین وطن و دانشگاه رفت و آمد داشته باشند و این وضعیت، تا مدتی ادامه داشته باشد- به طوری که نزد عرف«سفر» کار آنان شمرده شود- نماز ایشان در محل تحصیل و بین راه تمام و روزه اش صحیح است.

تبصره1: آیت الله صافی مدتی لازم برای صدق شغل سفر را حداقل چهار ماه رفت و آمد می داند.

تبصره2: (سفر اول)، تمامی دانشجویان و اساتید مذکور، هر گاه بیش از ده روز در وطن خود بمانند، در اولین مسافرت به محل درس و تدریس، باید نماز را شکسته بخوانند و روزه نگیرند. اما پس از یک رفت و برگشت میان وطن و محل تحصیل، به وظیفه خود، مانند کثیرالسفر عمل کنند و نماز را کامل بخوانند و روزه بگیرند.

تبصره3: به فتوای آیت الله بهجت، سفر اول با طی مسیر هشت فرسخ، تحقق می یابد. از این رو اگر فاصله محل درس و تدریس از وطن، بیش از هشت فرسخ باشد، در همان اولین مسافرت نیز نمازشان در محل تحصیل، کامل و روزه اش صحیح است.

حضرت آیت الله (خامنه ای) *جواب: اساتید و دانشجویان بورسیه و مأمور به تحصیل، اگر در کمتر از ده روز، حداقل یکبار بین وطن و دانشگاه رفت و آمد داشته باشند، نماز آنان تمام و روزه ایشان صحیح است؛ امام دیگر دانشجویان، نمازشان شکسته و روزه آنها صحیح نیست.

*تبصره: با توجه به این که آیت الله خامنه ای در مسئله رجوع به مراجع مساوی، احتیاط واجب دارند، دانشجویان می توانند در این مسئله به مرجع تقلید مساوی دیگر، مراجعه کنند؛ به شرط اینکه مرجع تقلید جدید، رجوع به مرجع مساوی را جایز دانسته باشد و نماز دانشجوی مسافر را تمام و روزه او را صحیح بداند(مانند آیت الله بهجت).

حضرت آیت الله (تبریزی) *جواب:دانشجو اگر در مدت کمتر از ده روز، بین وطن و دانشگاه رفت و آمد کند، باید احتیاط کند؛ باید نماز را تمام و شکسته بخواند و اگر روزه گرفت، صحیح است و قضا ندارد. استاد اگر هر هفته، برای تدریس، به حد مسافرت شرعی مسافرت می کند- چنانچه مدت تدریس، دوماه یا زیادتر باشد- باید نماز را تمام بخواند و روزه بگیرد.

*تبصره: با توجه به اینکه آیت الله تبریزی در این مسئله احتیاط واجب دارند، مقلدان ایشان می توانند در این مسئله به فتوای مرجع تقلید مساوی و اعلم بعدی رجوع کنند و نمازشان راتمام بخوانند وروزه بگیرند.

حضرت آیت الله(سیستانی) *جواب: 1. اگر زمان تحصیل و تدریس اساتید و دانشجویان، حداقل دو سال ادامه دارد و در آنجا مستقر می شوند(گرچه در هفته دو شبانه روز کامل باشند؛ به نحوی که به آنان مسافر گفته نشود) آنجا در حکم وطن است و باید نمازشان را در محل تحصیل، تمام بخوانند و روزه بگیرند. 2. اگر اساتید و دانشجویان در هفته، حداقل سه روز بیش از مسافرت شرعی رفت و آمد کنند و یا در سفر باشند و این برنامه برای مدتی(به طور مثال شش ماه در یک سال و یا حداقل سه ماه در چند سال تحصیلی) ادامه یابد؛ کثیرالسفر محسوب می شوند و بین راه تمام و روزه شان صحیح است.

*تبصره1: در هر دو صورت اگر در ماه اول، قصد اقامت ده روز نکنند، باید احتیاط نمایند؛ یعنی نمازشان را هم شکسته هم تمام بخوانند و روزه هم بگیرند و هم قضا نمایند.

*تبصره2: با توجه به اینکه آیت الله سیستانی، رجوع به مرجع تقلید مساوی را جایز می داند، مقلدان ایشان می توانند در این مسئله به مرجع مساوی دیگر، مراجعه کنند که نماز را کامل و روزه را صحیح می داند.

حضرت آیت الله (مکارم) *جواب:1. اساتید و دانشجویان اگر برای مدت قابل ملاحظه ای- مثلا یک سال یا بیشتر- در محل تحصیل یا تدریس بمانند، آن محل در حکم وطن است و نماز و روزه در آنجا تمام است و ماندن ده روز پی در پی درآنجا شرط نیست. 2. کسانی که همه روزه یا حداقل سه روز در هفته،‌به محل تحصیل یا تدریس می روند و عصر بازمی گردند و این کار مدتی ادامه می یابد، کثیرالسفر محسوب می شود و نماز و روزه ایشان در آن محل و به هنگام رفت و برگشت، تمام است.

حضرت آیت الله(وحید) *جواب: اگر در هفته حداقل چهار روز بین وطن و دانشگاه رفت و آمد کند و این کار برای مدت یک سال یا بیشتر ادامه داشته باشد، آنجا در حکم وطن است. نماز در آنجا تمام و روزه اش صحیح است و در بین راه باید احتیاط کند؛ یعنی نماز را تمام و شکسته بخواند و روزه بگیرد و قضای آن را نیز به جا آورد و اگر رفت و آمد سه روز باشد، در این مورد نیز باید احتیاط کنید.