آشنایی با حضرت ام المومنین خدیجه

یا خدای فاطمه (س)

با ذکر صلوات برای ظهور آقا امام زمان بخوانید !

در این بخش به مناسبت سالروز وفات حضرت ام المومنین خدیجه قصد دارم توجه شما مخاطب گرامی را به خلاصه ای از فضائل از مناقب حضرتش را جلب کنم. امیدوارم مفید باشد

ولادت و خانواده :

خدیجه(علیها السلام) ۶۸ سال قبل از هجرت بدنیا آمد باید توجه داشت که سن حضرت خدیجه هنگام ازدواج با پیامبر (ص) کمتر از سی سال بوده، خانواده ای که خدیجه (علیها السلام)را پرورش داد از نظر شرافت خانوادگی و نسبت های خویشاوندی ، در شمار بزرگترین قبیله های عرب جای داشت.این خاندان در همه حجاز نفوذ داشت. آثار بزرگ و نجابت و شرافت از کردار و گفتار خدیجه (علیها السلام) پدیدار بود.

خدیجه (علیها السلام) از قبیله هاشم بود و پدرش خویلد بن اسد قریشی نام داشت . مادرش فاطمه دختر زائدبن اصم بود .

مناقب حضرت خدیجه:

روزی نبی مکرم (صلی الله علیه و آله) با جبرئیل امین مشغول صحبت کردن و دریافت وحی بود که جبرئیل امین فرمود:

یا رسول الله! خدیجه برای تو طعام می‌آورد.

فإذا هی أتتک، فاقرأ علیها السلام من ربها عز وجل و منى و بشرها ببیت فی الجنة من قصب لا صخب فیه و لا نصب.

وقتی آمد، از طرف پروردگارش به او سلام و درود برسان و از طرف منِ جبرئیل هم به او سلام برسان و به او بشارت بده که خداوند خانه‌ای در بهشت برای او مهیا کرده است از تارهای طلایی که نه سر و صدایی و نه مشکلاتی وجود دارد.

صحیح مسلم لمسلم النیسابوری، ج ۷،، ص ۱۳۳، ح ۶۱۶۷ ـ صحیح البخاری لمحمد بن إسماعیل البخاری، ج ۴،، ص ۲۳۱

إبن عبد البر در کتاب الإستیعاب فی معرفة الأصحاب، جلد ۴، صفحه ۱۸۲۲ نقل می‌کند، پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمود:

أفضل نساء أهل الجنة خدیجة بنت خولید و فاطمة بنت محمد و مریم بنت عمران و آسیة بنت مزاحم امرأة فرعون.

بهترین زنان بهشت، ۴ نفر هستند: خدیجة دختر خولید و فاطمة دختر محمد و مریم دختر عمران و آسیة دختر مزاحم، همسر فرعون.

مسند احمد للإمام احمد بن حنبل، ج ۱، ص ۲۹۳

المستدرک علی الصحیحین للحاکم النیشابوری، ج ۲، ص ۴۹۷

فتح الباری فی شرح صحیح البخاری لإبن حجر العسقلانی، ج ۶، ص ۳۴۰

مجمع الزوائد و منبع الفوائد للهیثمی، ج ۹، ص ۲۲۳

تحفة الأحوذی للمبارکفوری، ج ۱۰، ص ۲۶۵

السنن الکبرى للنسائی، ج ۵، ص ۹۳

مسند أبی یعلى، ج ۵، ص ۱۱۰

صحیح إبن حبان، ج ۱۵، ص ۴۷۰

رسول الله فرموده اند:

قال آدم علیه السلام: مما فضل الله به إبنی علیّ أن زوجته خدیجة کانت عونا له على تبلیغ أمر الله عز وجل و أن زوجتی کانت عونا لی على المعصیة.

روزی حضرت آدم (علیه السلام) فرمود: یکی از فضیلت‌هایی که فرزندم محمد دارد و برتری او را بر من نشان می‌دهد، این است که همسر او در تبلیغ أمر إلهی یاور او بود و همسر من هم یاور من بود در خطا و معصیت.

عمدة القاری شرح صحیح البخاری للعینی، ج ۱، ص ۶۳

الذریة الطاهرة للدولابی، ص ۶۲

الدر المنثور لجلال الدین السیوطی، ج ۱، ص ۵۴

سبل الهدی و الرشاد للصالحی الشامی، ج ۱۰، ص ۳۲۴

کنز العمال للمتقی الهندی، ج ۱۱، ص ۴۱۳

تاریخ بغداد للخطیب البغدادی، ج ۴، ص ۱۰۱

تاریخ مدینة دمشق لإبن عساکر، ج ۶۹، ص ۱۰۸

میزان الإعتدال للذهبی، ج ۴، ص ۶۰

لسان المیزان لإبن حجر العسقلانی، ج ۵، ص ۴۱۸

حسادت عایشه بر حضرت خدیجه:

در روایات متعدد و کتب متعدد اهل سنت روایتی نقل شده است که ام المومنین عایشه چنین گفته اند:

بر هیچ یک از زنان به اندازه خدیجه حسادت نکردم

عن عائشة قالت ما غرت على امرأة ما غرت على خدیجة

مسند احمد – الإمام احمد بن حنبل – ج ۶ – ص ۵۸- دارصادر

مسند احمد – الإمام احمد بن حنبل – ج ۶ – ص ۲۰۲- دارصادر

صحیح البخاری – البخاری – ج ۴ – ص ۲۳۱- دارالفکر

صحیح البخاری – البخاری – ج ۷ – ص ۷۶- دارالفکر

صحیح البخاری – البخاری – ج ۸ – ص ۱۹۵- دارالفکر

صحیح مسلم – مسلم النیسابوری – ج ۷ – ص ۱۳۳- دارالفکر

فضائل الصحابة – النسائی – ص ۷۶- دار الکتب العلمیة

حسادت از منظر روایات:

المصنف – ابن أبی شیبة الکوفی – ج ۶ – ص ۲۵۱- دارالفکر

إن الحسد لیأکل الحسنات کما تأکل النار الحطب

((همانا حسد میخورد حسنات رو همان گونه که آتش میخورد هیزم را))

التمهید – ابن عبد البر – ج ۶ – ص ۱۲۴- المغرب

 إن الحسد یأکل الحسنات کما تأکل النار الحطب

عایشه و تخریب حضرت خدیجه:

روایت اول:

از عائشه نقل شده است که روزی هاله دختر خویلد خواهر خدیجه اجازه ورود بر رسول خدا (ص) را خواستار شد، رسول خدا به یاد اجازه گرفتن خدیجه افتاد و خوشحال شد و فرمود: «خدایا هاله دختر خویلد». عائشه می‌گوید: من حسادتم برانگیخته شد و گفتم: چرا این قدر این پیرزن از پیرزن‌های قریش را که از شدت پیری (دندان‌هایش ریخته و) لثه‌هایش نمایان شده بود، یاد می‌کنی؟ او خیلی وقت پیش هلاک شد ((منظور ام المومنین خدیجه هست)) و خدا بهتر از او را به تو داده است.

(( حدثنا سُوَیْدُ بن سَعِیدٍ حدثنا عَلِیُّ بن مُسْهِرٍ عن هِشَامٍ عن أبیه عن عَائِشَةَ قالت اسْتَأْذَنَتْ هَالَةُ بِنْتُ خُوَیْلِدٍ أُخْتُ خَدِیجَةَ على رسول اللَّهِ صلى الله علیه وسلم فَعَرَفَ اسْتِئْذَانَ خَدِیجَةَ فَارْتَاحَ لِذَلِکَ فقال اللهم هَالَةُ بِنْتُ خُوَیْلِدٍ فَغِرْتُ فقلت وما تَذْکُرُ من عَجُوزٍ من عَجَائِزِ قُرَیْشٍ حَمْرَاءِ الشِّدْقَیْنِ هَلَکَتْ فی الدَّهْرِ فَأَبْدَلَکَ الله خَیْرًا منها ))

صحیح مسلم – مسلم النیسابوری – ج ۷ – ص ۱۳۴- دارالفکر

إمتاع الأسماع – المقریزی – ج ۲ – پاورقى ص ۲۲۷- دارالکتب العلمیه

روایت دوم:

قال أهدى لرسول الله صلى الله علیه وسلم جزور أو لحم فأخذ عظما منها فتناوله الرسول بیده فقال له اذهب به إلى فلانة فقالت له عائشة لم غمرت یدک فقال رسول الله صلى الله علیه وسلم ان خدیجة أوصتنی بها فغارت عائشة وقالت لکأنه لیس فی الأرض امرأة الا خدیجة فقام رسول الله صلى الله علیه وسلم مغضبا فلبث ما شاء الله ثم رجع فإذا أم رومان فقالت یا رسول الله ما لک ولعائشة انها حدث وأنت أحق من تجاوز عنها فأخذ بشدق عائشة وقال ألست القائلة کأنما لیس على الأرض امرأة الا خدیجة والله لقد آمنت بی إذ کفر قومک ورزقت منی الولد وحرمتموه

أبونجیح می‌گوید: برای رسول خدا (ص) گوسفندی برای ذبح و یا گوشتی هدیه آوردند، آن حضرت قسمتی از آن را گرفت و با دستش تکه تکه کرد و فرمود: آن را برای فلانی ببر عایشه گفت: چرا این قدر احسان می‌کنی؟ رسول خدا فرمود: خدیجه سفارش او را کرده بود. عایشه حسادتش برانگیخته شد و گفت: انگار که در زمین زنی غیر از خدیجه نیست ، رسول خدا (ص) با حالت خشم از جا برخواست، مدتی صبر کرد و سپس برگشت. ام رومان (مادر عایشه) به رسول خدا فرمود: چه کار داری به عایشه، او کوچک است و تو سزاوارتر هستی که از گناه او بگذری، رسول خدا دهان عایشه را گرفت و فرمود: آیا تو نبودی که گفتی انگار زنی در زمین غیر از خدیجه نیست؟ سوگند به خدا که او به ایمان آورد در آن هنگام که قوم تو کافر بودند، خداوند از او به من فرزند داد؛ در حالی که شما مرا محروم کردید.

سیرة ابن إسحاق – محمد بن إسحاق بن یسار – ج ۵ – ص ۲۲۸- معهد الدراسات والأبحاث للتعریف

ام المومنین خدیجه در قصر یاقوت بهشت:

حضرت فاطمه زهراء (سلام الله علیها) در تشییع جنازه مادرش نبودند. وقتی پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله)، حضرت خدیجه کبری (سلام الله علیها) را دفن کردند و به خانه آمدند:

جعلت فاطمة (صلوت الله علیها) تلوذ برسول الله (صلى الله علیه و آله) و تدور حوله و تقول: یا أبه! أین أمی؟ قال: فنزل جبرئیل (علیه السلام) فقال له: ربک یأمرک أن تقرئ فاطمة السلام و تقول لها: إن أمک فی بیت من قصب، کعابه من ذهب و عمده یاقوت أحمر، بین آسیة و مریم بنت عمران، فقالت فاطمة (علیها السلام): إن الله هو السلام و منه السلام و إلیه السلام.

فاطمه دامن پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) را گرفته بود و اطرافش پروانه‌وار می‌چرخید و می‌فرمود: ای پدرم! مادرم کجاست؟ … جبرئیل بر پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) نازل شد و فرمود: خداوند به تو أمر می‌کند که از طرف من به فاطمه سلام برسان و به او بگو: مادرت در بهشت، در قصری از طلا و یاقوت و مرجان است در کنار حضرت آسیه و مریم قرار گرفته است. فاطمه هم فرمود: … .

الأمالی للشیخ الطوسی، ص ۱۷۵ ـ بحار الأنوار للعلامة المجلسی، ج ۴۳، ص ۲۸ ـ شجرة طوبى للشیخ محمد مهدی الحائری، ج ۲، ص ۲۳۵ ـ الجواهر السنیة للحر العاملی، ص ۲۶۴ ـ الخرائج و الجرائح لقطب الدین الراوندی، ج ۲، ص ۵۲۹